Pierwszych piętnaście żywotów Harry’ego Augusta - Claire North

Od rozczarowania do zachwytu. Oto moje wrażenia podczas czytania tej książki. 

Zacznę od rozczarowania. „Pierwszych piętnaście żywotów…” to opowieść o podróżach w czasie. Byłam przyzwyczajona, że w książkach i filmach z tym motywem, przedstawiana jest tzw. układanka. W zależności od tego, co główny bohater robi, elementy układanki (jaką jest jego życie) rozsypują się i układają na nowo. Tak było w „Efekcie motyla”, „Powrocie do przyszłości” i w „Jej wszystkich życiach”. Decyzje bohaterów zawsze miały ogromny wpływ na ich losy.

Tymczasem Claire North odbiera swoim bohaterom tę moc. Harry August co prawda rodzi się wielokrotnie i umiera, ale za każdym razem jest kimś innym. Pełni różne funkcje, jest szczęśliwy lub nie. Raz się żeni, innym razem umiera samotnie. A mimo tych zmian, świat pozostaje taki sam. Życie Harry’ego nie ma żadnego wpływu na bieg historii przez duże H. Do czasu oczywiście :)

Harry należy do rasy ouroboran, czyli ludzi żyjących w nieskończoność. Obdarzony jest pamięcią absolutną. Oznacza to, że po każdych swoich kolejnych narodzinach, w wieku 3 lat powoli odzyskuje pamięć, przypominając sobie, kim jest i co robił w poprzednich życiach.

Wszyscy ouroboranie egzystują wśród „ludzi linearnych”, żyjących jednokrotnie. Ich rasa tworzy przez pokolenia i stulecia Bractwo Kronosa, które czuwa, by nikt z jego członków nie ingerował zbytnio w losy świata. „Nie wolno ingerować w bieg wydarzeń, bo są zbyt złożone” – to mantra Bractwa.

Faktycznie, przez kilkadziesiąt stron nikt w nic nie ingeruje i niewiele się dzieje. Mamy za to monotonne opisy pierwszych żywotów Harry’ego: próby pogodzenia się ze swoją tożsamością oraz opisy trudnej sytuacji rodzinnej i politycznej. Przyznam, że początkowo byłam bardzo rozczarowana brakiem wspomnianej „układanki”, która zawsze mnie w powieściach tego typu fascynowała, oraz brakiem celu w egzystencjach głównego bohatera. Do tego ciężko mi było zrozumieć, w jaki sposób North pojmuje pojęcie czasu. Aż tu nagle akcja zaczęła się zagęszczać…  

Kiedy Harry ma 77 lat i przeżywa swoje 11 życie, przy jego szpitalnym łóżku pojawia się 7-letnia dziewczynka, by przekazać wiadomość: 

„Świat się kończy. Wiadomość z przyszłości pokonała tysiąclecie, przekazywana z pokolenia na pokolenie między dziećmi a dorosłymi. Świat się kończy i nie możemy temu zapobiec. Teraz wszystko zależy od Ciebie.” 

Choć ten fragment pojawia się na samym początku książki, to dopiero po przeczytaniu ponad dwudziestu rozdziałów dowiadujemy się, o co tak naprawdę chodzi. Kiedy tylko pojawia się niejednoznaczna postać „czarnego charakteru”, akcja nabiera zawrotnego tempa, wciąga i do samego końca zachwyca. Chwilami przypomina szpiegowskie przygody Jamesa Bonda, a chwilami skomplikowaną, surrealistyczną fabułę „Matrixa” lub klaustrofobiczny klimat „Lotu nad kukułczym gniazdem”.

Nie zdradzając treści, napiszę tylko, że Claire North łączy wiele gatunków literackich w jednym. W zupełnie innowacyjny sposób podchodzi do kwestii czasu i przestrzeni. A to, jak sprawnie porusza się po kolejnych płaszczyznach żywotów Harry’ego uważam za mistrzowskie osiągnięcie. Przeczytałam całość w dwa dni i śmiało mogę powiedzieć, że jest to książka, której nie da się spokojnie odłożyć na półkę w trakcie czytania (oczywiście pomijając pierwsze, nieco nużące rozdziały). 

Na pewno jest to powieść niesztampowa, innowacyjna i wnosząca wiele nowego w motyw podróży czasoprzestrzennej. Nie dziwię się więc wcale, że została nominowana do Nagrody im. Arthura C. Clarke’a, czyli brytyjskiej nagrody przyznawanej corocznie za najlepszą powieść science fiction. 

Czytanie „Pierwszych piętnastu żywotów…” było wspaniałą przygodą. Rzadko mi się zdarza, by na początku powieść mi się nie podobała, a potem wciągnęła bez reszty. Teraz mam tylko nadzieję, że kiedyś zostanie sfilmowana. Na sto procent pójdę do kina.  

Tytuł: „Pierwszych piętnaście żywotów Harry’ego Augusta” 

Autor: Claire North 

Wydawnictwo: Świat Książki 

Data wydania: 6 maja 2015 

Ilość stron: 461 

Moja ocena: 7/10