Dziewczyna z ogrodu - Parnaz Foroutan

Długo zabierałam się za napisanie tej recenzji. Nie bardzo wiedziałam, jak ubrać w słowa wszystkie emocje nagromadzone w „Dziewczynie z ogrodu”, a jednocześnie oddać jej sens. To dość wstrząsający debiut literacki, pokazujący do czego może prowadzić siła obsesji i zazdrości…

Obsesję uosabia tu Aszer – młody mąż, przedwcześnie osierocony syn i głowa rodziny zamożnych perskich Żydów. Mężczyzna ma w życiu wiele: kochającą żonę, oddanego brata, wielkie bogactwo oraz poważanie w społeczeństwie. Nie ma jednak syna, któremu mógłby w przyszłości przekazać nagromadzone dobra. A to właśnie brak potomstwa staje się dla niego życiową obsesją. Aszer nie śpi po nocach, stale rozmyślając, zaś winą za swoje nieszczęście obarcza żonę.

Rachel jest kolejną (choć nie ostatnią) tragiczną postacią tej książki. Obwiniana o bezpłodność, stale martwi się o swój byt w rodzinie Aszera. Kiedy jej szwagierka Chorszid rodzi syna, Rachel ogarnia wręcz chora zazdrość. Ucieka się do podstępów i odprawiania religijnych rytuałów, byle tylko zajść w upragnioną ciążę. Do czego doprowadzi obsesja posiadania dziecka? Jakie decyzje podejmie Aszer, byle tylko osiągnąć swój cel?

Tłem opowieści jest XX-wieczny Iran i rządzące w nim prawa. To świat, gdzie kobieta jest cokolwiek warta, o ile urodzi dzieci, najlepiej jak najwięcej synów. Jeśli jednak „nie spełni swoich obowiązków” może zostać wyrzucona na ulicę i pozbawiona środków do życia. To też świat obyczajów nieznanych Europejczykom. Gdzie kobiety spotykają się gromadnie w celu skubania brwi panny młodej, w szóstą noc po urodzinach córki, z okazji pierwszego posiłku dziecka lub… by sprawdzać krew na prześcieradle panny młodej po nocy poślubnej.

Początkowo ciężko było mi wciągnąć się w ten irańsko-żydowski klimat. Nie ułatwiała tego ani chaotyczna fabuła rozgrywająca się na dwóch płaszczyznach czasowych, ani mnóstwo nowych, nieznanych mi pojęć, takich jak: hammam, agha, sogoli, ruband… Na szczęście tłumaczka skrupulatnie wyjaśniała je w przypisach, a opowiadana historia z każdą stroną wciągała coraz bardziej.

Smutne dzieje dwóch par: Rachel i Aszera oraz jego brata Ibrahima i jego żony Chorszid snuje ich potomkini Mahbube, która przechadza się po swoim ogrodzie w Los Angeles. Na końcowych stronach jest napisane, że powieść została zainspirowana prawdziwą historią rodziny autorki, która obecnie (podobnie jak narratorka) mieszka w Los Angeles. Ciekawe, jak wiele jest tu fikcji literackiej, a jak wiele prawdy? Jedno jest pewne – książka wstrząsa i długo nie daje o sobie zapomnieć.

Ulubiony cytat: 

„Niestety czasami, córko, żadne, nawet największe pragnienie, żadne eliksiry ani modlitwy czy amulety, choćby nie wiem jak mocne, nie są w stanie zmienić czyjegoś przeznaczenia”. 

Tytuł: „Dziewczyna z ogrodu” 

Autor: Parnaz Foroutan 

Tłumaczenie: Ewa Morycińska-Dzius 

Wydawnictwo: Kobiece 

Data wydania: 25 stycznia 2016 

Ilość stron: 259 

Moja ocena: 8/10